W wielu lokalach jest dziś zwyczaj dawania napiwków: w restauracjach, kawiarniach, hotelach, zajazdach. Z jednej strony jest to sposób na podziękowanie obsłudze za dobrą obsługę, z drugiej zaś oddanie hołdu wielowiekowym tradycjom, które powstały ponad 500 lat temu. Jak powstała praktyka dawania napiwków i czy warto ją dziś naśladować?
Jak pojawiły się wskazówki
Podobnie jak wiele innych zwyczajów współczesnych krajów cywilizowanych, praktyka dawania napiwków wywodzi się z Anglii. Historycy nie potrafią podać dokładnego roku/dekady, ale wiadomo na pewno, że tradycja ta narodziła się w XVI wieku – po uzależnieniu się Brytyjczyków od nowego „obcego” napoju – herbaty. Ciekawe, że początkowo zwyczajem było dawanie „na herbatę” nie personelowi (w knajpach i hotelach), ale właścicielom domów, którzy urządzali przyjęcia i przyjęcia gościnne. Tak więc po zasiadaniu do stołu w miłym towarzystwie goście zostawili trochę pieniędzy na pokrycie wydatków gospodarza na egzotyczny napój o tej samej nazwie.
Później ta praktyka została przeniesiona do tawern i pubów, gdzie zaczęto instalować specjalne metalowe skrzynki z otworami na monety. Przy wejściu do instytucji zamożny gość rzucił monetę, która spadając, wydawała charakterystyczne dzwonienie. Usłyszawszy to, obsługa zaczęła pracować ze wzmożoną starannością, a hojny gość mógł liczyć na najwyższą jakość i najszybszą obsługę poza kolejnością.
Dlaczego ludzie zostawiają napiwki
Płacenie za usługę przekraczającą wyznaczoną kwotę to wątpliwa przyjemność, niemniej jednak ta praktyka istnieje w prawie całym cywilizowanym świecie i jest powszechna. W wielu krajach zachodnich niedawanie napiwków jest oznaką złego smaku i powodem krytyki ze strony innych. Co więcej, wysokość napiwku sięga 18 – 25% kwoty zamówienia i jest to milcząco traktowane jako „stała” opłata.
Trudno powiedzieć, dlaczego ta tradycja się zakorzeniła i dlaczego wyznają ją setki milionów ludzi na całym świecie. Jeśli rozważymy tę kwestię z punktu widzenia psychologii i socjologii, może być kilka przyczyn:
- Chęć podziękowania personelowi za dobrą i szybką obsługę. Uczucie wdzięczności jest nieodłącznym elementem większości ludzi, a najlepszym sposobem na jego wyrażenie jest zapłacenie nieco więcej niż należna kwota.
- Chęć zmniejszenia dystansu klasowego między klientem a wykonawcą. Wielu jest zniesmaczonych ideą nierówności klasowych i starają się to zrekompensować na wszystkie dostępne sposoby.
- Chęć uzyskania aprobaty ze strony społeczeństwa. Osoba dająca „napiwek” zawsze wygląda dostojnie, deklarując tym samym swoją wypłacalność finansową i hojność.
- Możliwość poprawy nastawienia personelu, aby później liczyć na indywidualne podejście i najwyższą jakość usług w tej instytucji.
- Dążenie do działalności charytatywnej. Posiadanie dodatkowych pieniędzy to przyjemność dzielić się z innymi, a napiwki to jeden z najlepszych i najbardziej dyskretnych sposobów na spełnienie tego pragnienia.
Tak więc nikt nikogo nie zmusza do płacenia ponad miarę i robi to całkowicie dobrowolnie. Jedynymi wyjątkami są te przypadki, gdy napiwki są początkowo wliczone w koszt usługi i nie można ich odmówić.
Fakty dotyczące wskazówek
Historia dawania napiwków ma ponad pięć wieków iw tym czasie powstało wiele legend i faktów dokumentalnych dotyczących tej tradycji. Te ostatnie są szczególnie interesujące - niezawodnie przekazują informacje bez zniekształceń i przesady:
- Największy napiwek wynosił 3 miliony dolarów. Gość zaprosił kelnerkę do wspólnego wytypowania liczb na loterię, a po wygranej podzielił się z nią wygraną.
- W Monte Carlo w Monako cały personel kasyna otrzymał kiedyś napiwek w wysokości około 1 miliona dolarów. Odwiedzający rozdał je w żetonach po wygraniu 15 milionów dolarów.
- Kelnerka Pizza Hut, Jessica Osbourne, otrzymała dość pokaźną kwotę (choć bez możliwości wydania na inne potrzeby). Jeden z gości dał jej „napiwek” w wysokości 10 tys. dolarów – pod warunkiem, że wyda je na edukację.
- Wielkim błędem jest dawanie napiwków w miejscach w Japonii i Nowej Zelandii. Tam może to zostać odebrane jako obraza i lekceważące traktowanie.
- W niektórych okresach historii napiwki były jedynym źródłem utrzymania kelnerów. Na przykład praktyka ta istniała w Rosji w XIX wieku. Jeśli odwiedzający nie dawali napiwków, personel mógł pracować za darmo przez cały dzień.
Zwyczaj dawania napiwków powstał wiele wieków temu, przetrwał próbę czasu i nadal istnieje nawet w informacyjnym XXI wieku. W każdym kraju jest wdrażany na swój sposób, ale zawsze oznacza to samo - dodatkową opłatę dla personelu serwisowego za usługi wysokiej jakości. Jeśli jakość jest niska, nikt nie będzie Cię winił za odmowę zapłacenia napiwku.
